Sultan II. Abdülhamid’in Mısır Kadısı Seyyid Abdullah Cemaleddin Efendi’ye Göre Siyasal Sistem
[ X ]
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Seyyid Abdullah Cemaleddin, Osmanlı Devleti’nin 1891-1901 yılları arasındaki Mısır kadısıdır. Yaşamış olduğu zaman diliminde siyasi düşünce, ilmiye sınıfı mensuplarının çok yazdıkları bir saha değildi. O, özellikle bu sahaya yönelerek siyaset bilimine Müslümanlar adına bir katkı sunmak istemiştir. Son dönem Osmanlı âlimlerinin çoğu meşrutiyetçidir. II. Meşrutiyet’in ilanına yetişemeyen Cemaleddin Efendi ise meşrutiyet taraftarı olmamakla birlikte ısrarla meşvereti savunmuştur. Siyasal meselelere yaklaşımı esnektir. Şeriatın belirlediği sınırın dışına çıkılmadığı takdirde hükümlerin genişletilebileceğini savunur, siyasi bir meselede zamana ve şartlara göre hareket edilebileceğini söyler. Yine de onun devlet başkanının belirlenmesi konusundaki fikri klasik dönemin yaygın görüşüne yakındır. İslam hukukunda, devlet başkanını seçme ve gerektiğinde azletme yetkisine sahip olan “ehlü’l-hal ve’l-akd” isimli heyete büyük bir önem atfeder. Halifenin/devlet başkanının seçiminde ehlü’l-hal ve’l-akd üyelerinin biatını öne çıkarırken bütün Müslümanların biata katılmasını gerekli görür. Cemaleddin Efendi’ye göre, devlet işleri güvenilir, âdil, davranış yönünden dosdoğru, işini yapacak kudrete, bilgiye ve yeteneğe sahip kişilere emanet edilmeli, İslam ümmetinin adalet, müsavat, meşveret ve hürriyet esasları üzerinde yürüyen ideal millet olma vasfı korunmalıdır. Cemaleddin Efendi, görüş ve tedbire ihtiyaç duyulan devlet işlerinde istişareden ve çok katılımlı idari bir sistemden yana tavır sergiler. Devlet idaresinde istibdatı şiddetle eleştirir ve istişareyi terk ederek istibdat uygulayan idarecileri uyarmayı ihmal etmez.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tarih
Kaynak
Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Online)
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
8
Sayı
1
