EDİGEY DESTANINDA VATAN TEMASI(TATAR VE BAŞKURT VARYANTLARINA GÖRE)
[ X ]
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Edigey Destanında olaylar Deşt-i Kıpçak coğrafyasında meydana gelmektedir. Deşt-i Kıpçak milattan öncekidönemlerden itibaren Türklerin göç ettiği coğrafyalardan biridir. MS XIII. yüzyıla gelindiğinde bu kadim Türkyurduna gelen Moğollar bölgedeki Kıpçak ve Bulgarları hâkimiyetleri altına alarak Altın Orda Devleti’nikurmuşlardır. Dolayısıyla Altın Orda döneminde de bölgenin nüfusunun bir parçası olan Türk halklarından EdigeyDestanında bahsedilmiştir. Edigey Destanı gerçek tarihî şahsiyetler olan Emîr Edigey, Toktamış Han ve EmîrTimur arasında yaşanan olayları anlatır. Destanın başkahramanı olan Edigey, Toktamış Han’ın kendisiniöldürteceğini anlayarak Emîr Timur’a sığınmıştır. Edigey, Emîr Timur’dan aldığı destekle hem vatanını kurtarırhem de Toktamış Han’dan intikamını alır. Edigey Destanının Tatar ve Başkurt varyantlarında Edigey’in vatanıiçin canı pahasına mücadelesi konu olmuştur. Destanın kahramanı Edigey Ural, İdil ve buralardaki halkı içinömrünü savaşlarda tüketmekten büyük bir onur duymuştur. Edigey’in vatan sevgisi ve vatanı içinkahramanlıkları Türk halkları arasında dillendirilerek unutturulmamıştır. Edigey Destanında, Edigey Ural(Yayık) ve İdil’i düşmanlardan korumak için bahadırlık yapmasının yanı sıra bu düşüncesinin kendisi öldüktensonra da oğlu ve ülkesinin gençleri tarafından sürdürülmesini istemektedir. Başkurt varyantında anlatıldığınagöre, Edigey düşmanlarıyla savaşlarından birinde yaralanıp can vereceği esnada oğluna vasiyet olarak sonsözleri vatanı korumasına dair olmuştur. Destanda Edigey’in ölümü ülkenin karanlığa bürünmesi, yetim kalmasıve kaygılı bir sürece girilmesi olarak tasvir edilmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tarih, Edebiyat
Kaynak
Karadeniz Araştırmaları
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
18
Sayı
71
