ÇATI KATEGORISINE DILBILIMSEL BIR YAKLASIM: ÖZBEKÇE ÖRNEGI

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorÖzkan, Isil Aydin
dc.date.accessioned2025-03-23T18:52:17Z
dc.date.available2025-03-23T18:52:17Z
dc.date.issued2021
dc.departmentSinop Üniversitesi
dc.description.abstractÇati, tümcede yönetici konumunda olan eylemlerle, eylemlerin yönettikleri çekirdek katilanlar olarak nitelendirilen özne ve nesne arasindaki anlamsal, sözdizimsel ve edimsel islevleri ifade eden bir dilbilgisi kategorisidir. Bu anlamda, çatiyla ilgili süreçler, dillerde, sözcüklerin yeniden biçimlenmesini saglayan ve tümcesel yapida çesitli degisikliklerin olmasina sebep olan evrensel özellikler sergilerler. Geleneksel dilbilgisinde bu kategorinin islevleri; eylemin sözlüksel kütügünde, katilanlarinda ve tümcenin sözdizimsel yapisinda yarattigi degisiklikler, yalnizca biçimbilgisel isaretleyicileri baglaminda, baska bir deyisle sinirli bir sekilde ele alinir. Bu kategori altinda incelenen süreçlerin, tümcede yönetici konumunda olan eylemin bildirdigi is, hareket ya da olayin gerçeklesebilmesi için katilanlara yükledigi anlamsal üst ve alt roller, bu yapilarin derin yapidan yüzey yapiya tasinimi, dönüsümü gibi durumlar göz ardi edilir. Ayni zamanda çati ile ilgili süreçlere maruz kalan ögelerin sözdiziminde hangi pozisyonlara neden yerlestigi konusu fazla incelenmez. Türk dillerinde yüklemcil eylemler göz önünde bulunduruldugunda çatiyla ilgili ettirgenlesme, edilgenlesme gibi süreçlerin çogunlukla eylem kök ya da gövdesine eklenen biçimbirimler araciligiyla gerçeklestigi görülür. Bu durum, tümcesel yapida eylemin gerektirdigi çekirdek katilan sayisini oldugu kadar bu katilanlarin seçme sinirliliklarini, anlamsal rollerini ve bu rollerin alt islevlerini de etkiler. Bu çalismada ise çati kategorisini olusturan süreçler anlambilimsel ve sözdizimsel islevler göz önünde bulundurularak Özbekçe örnegi üzerinden açiklanacak, kategorinin Özbekçedeki biçimbilgisel isaretleyicilerine de kisaca yer verilecektir
dc.identifier.doi10.33692/avrasyad.1035623
dc.identifier.doihttps://doi.org/10.33692/avrasyad.1035623
dc.identifier.endpage43
dc.identifier.issn2147-2610
dc.identifier.issue29
dc.identifier.startpage34
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11486/1875
dc.identifier.volume9
dc.institutionauthorÖzkan, Isil Aydin
dc.language.isotr
dc.publisherKürsat ÖNCÜL
dc.relation.ispartofAvrasya Uluslararasi Arastirmalar Dergisi
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_DergiPark_20250323
dc.subjectÇati
dc.subjectÖzbekçede Çati
dc.subjectEylemde Çati
dc.subjectÇati Kategorisi
dc.subjectÖzbekçe
dc.titleÇATI KATEGORISINE DILBILIMSEL BIR YAKLASIM: ÖZBEKÇE ÖRNEGI
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

Öksüz Yayınları