Sosyal bilgiler ders kitaplarında çocuk haklarının analizi

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorAktın, Kibar
dc.contributor.authorSucu, Esra
dc.date.accessioned2025-03-23T19:01:51Z
dc.date.available2025-03-23T19:01:51Z
dc.date.issued2020
dc.departmentEnstitüler, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
dc.description.abstractBu araştırmada 4, 5, 6 ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının çocuk hakları açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden betimleyici durum çalışması deseni kullanılmıştır. Veri toplama yöntemi olarak doküman analizi yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın dokümanlarını Millî Eğitim Bakanlığı tarafından oluşturulan ve öğretmenler tarafından yaygın olarak kullanılan EBA çevrimiçi sosyal eğitim platformunda yer alan Sosyal Bilgiler ders kitapları oluşturmuştur. Ders kitapları Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (2004) metni üzerinde belirlenen temel kategorilere göre analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda Sosyal Bilgiler ders kitaplarında çocuk haklarına en fazla "Birey ve Toplum" öğrenme alanında yer verildiği görülmüştür. İlgili ders kitaplarında tüm sınıf seviyelerinde "Üretim, Dağıtım ve Tüketim" öğrenme alanında çocuk haklarına hiç yer verilmediği görülmüştür. Bununla birlikte ders kitaplarında 7. sınıfta "Bilim, Teknoloji ve Toplum", 5 ve 6. sınıfta "İnsanlar, Yerler ve Çevreler" ve "Küresel Bağlantılar" ve 6 ve 7. sınıfta "Kültür ve Miras" öğrenme alanlarında çocuk haklarına rastlanmamıştır. Ders kitaplarında bu öğrenme alanları çocuk haklarıyla ilişkili içeriklerle ilişkilendirilebilir. 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının diğerlerine göre birbirinden farklı en fazla sekiz farklı sayıda çocuk hakkına yer veren ders kitabı olduğu tespit edilmiştir. En az çocuk hakları çeşidine 6 ve 7. sınıf ders kitabında rastlanmıştır. En fazla çocuk haklarıyla ilişkili içeriğe 4. sınıf ve en az içeriğe 6. sınıf ders kitabında rastlanmıştır. Sosyal Bilgiler ders kitapları arasında 4 ve 6. sınıf kitaplarında en az rastlanan ve 5 ve 7. sınıf ders kitaplarında hiç yer verilmeyen hakkın "Özel gereksinimli çocukların hakkı" olduğu tespit edilmiştir. Bu hakkın ders kitaplarında iyileştirilmesi gereken en temel haklardan biri olduğu ileri sürülebilir. Ders kitaplarında çocuk haklarının çeşitliliği genel olarak birbirinden farklılık göstermekle birlikte özellikle 6 ve 7. sınıf ders kitaplarında bu çeşitliliğin ve içeriğin sınırlı kaldığı görülmüştür. İlgili ders kitapları farklı içerikteki çocuk haklarıyla zenginleştirilmelidir.
dc.description.abstractThe present study aimed to examine the 4th, 5th, 6th and 7th year Social Studies textbooks in terms of children's rights. The descriptive case study design, one of the qualitative research designs, was used for this purpose. Document analysis was preferred as the data collection method. The documents covered by the study comprised the Social Studies textbooks on the EBA online social education platform created by the Ministry of National Education and widely used by teachers. The textbooks were analysed according to the basic categories specified in the text of the Convention on the Rights of the Child (2004). It was seen as a result of the analysis that in the Social Studies textbooks, children's rights were mostly addressed in the learning domain of "Individual and Society". It was observed that children's rights were not covered at all in the learning domain of "Production, Distribution and Consumption" in any year level in these textbooks. Children's rights were also not encountered in the learning domains of "Science, Technology and Society" in the 7th year, "People, Places and Environments" and "Global Connections" in the 5th and 6th years and "Culture and Heritage" in the 6th and 7th years in the textbooks. Thus, these learning domains can be enriched with content related to children's rights in social studies textbooks. It was found out that, compared to others, the 4th year Social Studies textbook was the one which addressed various children's rights the most. The least number of types of children's rights were in the 6th and 7th year textbooks. The most content related to children's rights was found in the 5th year and the least content in the 6th year textbooks. It was determined that, among the Social Studies textbooks, the "right of children with special needs" were least common in the 4th and 6th year books and completely absent in the 5th and 7th year textbooks. It can be argued that this right is one of the most fundamental rights that need to be improved in the textbooks. Although the books generally differed from each other in terms of the diversity of children's rights, it was observed that variety and content was limited especially in 6th and 7th year textbooks. The subject matter textbooks should be enriched with various rights of children.
dc.identifier.endpage141
dc.identifier.startpage1
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=Eb5EkakJlp3olBdo_wNEGdsqEYOUPFE2p7Ts2mGyBohFDnn9Xby9hkhiPp6gwVnJ
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11486/2667
dc.identifier.yoktezid628835
dc.institutionauthorSucu, Esra
dc.language.isotr
dc.publisherSinop Üniversitesi
dc.relation.publicationcategoryTez
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_TEZ_20250323
dc.subjectEğitim ve Öğretim
dc.subjectEducation and Training
dc.subjectSosyal bilgiler ders kitapları
dc.subjectçocuk hakları
dc.subjectöğrenme alanları.
dc.subjectSocial studies textbooks
dc.subjectchildren's rights
dc.subjectlearning domains
dc.titleSosyal bilgiler ders kitaplarında çocuk haklarının analizi
dc.title.alternativeAn analysis of social studies textbooks in terms of children's rights
dc.typeMaster Thesis

Dosyalar

Koleksiyon

Tez Koleksiyonu