DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE OTAĞIN TOPLUMSAL İNŞASI VE TOPLUMSAL CİNSİYET
[ X ]
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Mekân, kamusal ve özel olarak düşünüldüğünde sadece ev ya da yurt olmanın ötesinegeçerek dinle, kültürle, sınıfla, cinsiyetle anılır hale gelir. Bu nedenle fiziki bir biriminbenimsenmesi başlangıçta somut ihtiyaçları karşılamaya yönelik olsa da süreç içerisindekazandığı anlamlar, belirli deneyimlere içkin bir durumdur. İşte bu noktada kurgusal veyafiziki bir mekân ona zamanla yüklenen ama gerçekte toplumsal/kültürel yapının önemli birkısmını oluşturan simgelerle incelenmelidir. Kültürel simgeler toplumsallaşma sürecinde,cinsiyete dayalı rolleri şekillendiren bir güç oluştururken, bu biçimleniş çeşitli kültürelunsurlar aracılığıyla belli bir aşamadan geçerek toplumsal belleğe ait kültürel kodlar halinedönüşmektedir. Böylelikle bazen formlar bazen de onların nasıl kullanıldığı, kullanımpratikleri ya da toplumsal algıda konumlanma şekilleri doğrultusunda mekânlarınsimgesellik kazanarak cinsiyetlerle eşleştirildiği görülmektedir. Bu bağlamda, özellikletoplumsal kabullerin şekillendiği halk kültürü öğeleri, cinsiyet-mekân arasındaki ilişkinintoplumsal kabullere paralel okunabileceği önemli alanlardan biri olarak görülebilir.Toplumsal hiyerarşi gereği aynı kültürel yapıya ait toplulukların birbirleriyle dolaylı ya dadolaysız ilişkileri hemen her kültürde izleğine rastlanılabilecek bir cinsiyetler arası ayrımalanı yaratmaktadır. Bu durum aynı zamanda bireysel ya da kolektif bir değer taşımaktadır.Bu çerçevede, birincil uğraş alanı kültür olan halk bilimi içerisinde cinsiyet ve mekân ilişkisi,farklı perspektifler barındıran geniş bir çalışma alanı oluşturabilir. Buradan hareketle Türkkültürüne dair birçok şeyi bir bütün halinde sunan Dede Korkut Hikâyeleri, cinsiyet-mekânilişkisi içerisinde de irdelenmelidir. Hikâyelerde yer alan “fiziki, kurgusal ve toplumsalmekân” imgesi, araştırmanın temel konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada, Dede KorkutHikâyelerinde yer alan mekân kurgusu ile günlük yaşama ait toplumsal kurgu arasındaki bağtespit edilmeye çalışılmış, dişil ve eril kodlar aracılığıyla toplumsal cinsiyet ve mekânlarayüklenen değerler üzerinde durulmuştur. Çalışma boyunca mekân olgusu, kadın-erkekilişkilerindeki belirleyici unsurların tespiti noktasında cinsiyete dayalı rollerin üretimi vetoplumsallığın inşa sürecinin bir parçası olarak görülmüş ve irdelenmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Folklor
Kaynak
Motif Akademi Halkbilimi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
13
Sayı
31
