MODERNLEŞME EKSENİNDE TÜRK ROMANINDA KADIN MERKEZLİ DEĞİŞİM VE FEMİNİST EDEBİYAT KURAMIYLA AHMET MİTHAT EFENDİ’NİN “VAH” İSİMLİ ROMANININ İNCELENMESİ
Özet
Tanzimat ile başlayan Batılılaşma/modernleşme girişimlerinin ve bu girişimi destekleyici yayınlar yapan gazete ve dergilerin etkisiyle Osmanlı Devleti’nin sosyal yaşamında büyük değişimler yaşanmış; Cumhuriyetle birlikte farklı bir boyut kazanacak olan kadın konusu, kadının rolleri ve toplumda kadına yönelik algı ilk kez bu dönemde değişmeye başlamıştır. Batılılaşma/modernleşme girişimlerine paralel olarak kadın-erkek ilişkilerinde giderek artan serbestlik, aile hayatı ve ev düzenindeki değişim de Tanzimat’tan itibaren Türk anlatısının (hikâye ve romanın) konuları arasına girmiştir.Romanın bir tür olarak Türk edebiyatında yerleşmesinde önemli payı bulunan Ahmet Mithat Efendi, yüzeysel batılılaşma/modernleşme anlayışının toplum yaşamında ortaya çıkardığı olumsuzluklara (çatışma ve gülünçlükler, yapay ve sonradan görme tipler... vs.) ve bunların gündelik hayattaki yansımalarına sıklıkla romanlarında yer vermiştir. Yazarın 1882 yılında neşrettiği Vah adlı romanı, yanlış Batılılaşma sonucunda ortaya çıkan ahlakî dejenerasyonu, kadın-erkek ilişkileri çerçevesinde ve bir kadın kahraman etrafında ele aldığı romanlarından biridir.Bu makalede Batılılaşma/modernleşme ekseninde Türk romanında kadın merkezli değişime bir örnek olarak Ahmet Mithat Efendi’nin “Vah” adlı romanı (vaka, kişi, zaman, mekân ve anlatıcı gibi) roman unsurları ekseninde değerlendirilecek; romanda kadına bakış, kadın meselesinin ele alınışı, kadına yönelik değer ve tanımlamalar gibi konular feminist edebiyat eleştirisi yöntemiyle incelenecektir.
There have been major changes in the Ottoman Empire’s social life due to the effect of Westernization/modernization attempts that started with Tanzimat and the influence of newspapers and magazines supporting this initiative. The topic of woman, the role of woman and the perception of woman in society that have gained a different dimension with the Republic started to change for the first time in this period. In parallel with the Westernization/modernization attempts, ever-increasing freedom in female-male relations, the change in family life and house layout have become the topics of Turkish narrative (story and novel) beginning from Tanzimat.Ahmet Mithat Efendi, who has a significant role in the settlement of novel in Turkish literature as a genre, often included in his novels the negativities of superficial modernization in social life (conflicts and absurdity, artificial and parvenu characters etc.) and their everyday reflections. His novel Vah, published in 1882, deals with moral degeneration that emerged as a result of false Westernization in the context of male-female relations by focusing on a female protagonist.In this article, the woman-centered change in the Turkish novel will be evaluated in the example of Ahmet Mithat Efendi's novel “Vah” (such as case, person, time, space and narrator) in the axis of westernization/modernization. The topics such as the approach to woman, the handling of woman issues, values and definitions for woman will be examined from through feminist literary criticism.
There have been major changes in the Ottoman Empire’s social life due to the effect of Westernization/modernization attempts that started with Tanzimat and the influence of newspapers and magazines supporting this initiative. The topic of woman, the role of woman and the perception of woman in society that have gained a different dimension with the Republic started to change for the first time in this period. In parallel with the Westernization/modernization attempts, ever-increasing freedom in female-male relations, the change in family life and house layout have become the topics of Turkish narrative (story and novel) beginning from Tanzimat.Ahmet Mithat Efendi, who has a significant role in the settlement of novel in Turkish literature as a genre, often included in his novels the negativities of superficial modernization in social life (conflicts and absurdity, artificial and parvenu characters etc.) and their everyday reflections. His novel Vah, published in 1882, deals with moral degeneration that emerged as a result of false Westernization in the context of male-female relations by focusing on a female protagonist.In this article, the woman-centered change in the Turkish novel will be evaluated in the example of Ahmet Mithat Efendi's novel “Vah” (such as case, person, time, space and narrator) in the axis of westernization/modernization. The topics such as the approach to woman, the handling of woman issues, values and definitions for woman will be examined from through feminist literary criticism.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Beşeri Bilimler
Kaynak
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
17
Sayı
1
