Kur’ân’da Ḍ-r-r Kökünün Semantik Analizi

dc.contributor.authorÖzdemir, Faruk
dc.date.accessioned2025-03-23T19:08:52Z
dc.date.available2025-03-23T19:08:52Z
dc.date.issued2023
dc.departmentSinop Üniversitesi
dc.description.abstractArapça kadim lügatlerde ḍ-r-r kökünün “zarar vermek”, “toplanmak” ve “kuvvet” olmak üzere üç esas manası vardır. Tarihî süreç içerisinden bu kök manalardan birçok kelime türemiş ve muhtelif anlamlar kazanmışlardır. Bu makalede ḍ-r-r kökünden türeyen kelimeler, semantik açıdan inceleme konusu yapılmıştır. Önce söz konusu kök ve müştaklarının etimolojik kökenleri ve ilk dönem Arapça sözlüklerdeki anlamları tahlil edilmiştir. Bu bağlamda zaman içerisinde kazandıkları hakikî ve mecazî manalar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunu yaparken cahiliye dönemi Arap şiirinden ve hadislerden de istifade edilmiştir. Akabinde ḍ-r-r kökü ve müştaklarının semantik açıdan anlam örgüsünü tespit edebilmek amacıyla bu kökle zıt anlamlılık ve yakın anlamlılık ilişkisine sahip olan sözcüklere yer verilerek anlam ilişkileri karşılaştırılmıştır. Kelimelerin her zaman taşıdıkları ve hangi sisteme girerlerse girsinler yitirmedikleri “esas mana”ları olduğu gibi kelimelerin kökünden gelmeyen fakat içinde bulundukları münasebet sisteminden doğan “izâfî mana”ları da vardır. O nedenle bundan sonraki aşamada ḍ-r-r kökü ve türevlerinin Kur’ân’daki kullanımlarına yer verilerek ilgili kelimelerin Kur’ân siyakında kazandıkları izâfî manaları tespit edilmeye gayret edilmiştir. Son olarak ḍ-r-r kökü ve türevleriyle semantik açıdan zıt anlamlı ve yakın anlamlı kelimelerin Kur’ân’daki muhtelif kullanımlarına yer verilerek anlam örgüsü belirlenmeye çalışılmıştır.
dc.identifier.doi10.47424/tasavvur.1244867
dc.identifier.endpage214
dc.identifier.issn2619-9130
dc.identifier.issue1
dc.identifier.startpage177
dc.identifier.trdizinid1183285
dc.identifier.urihttps://doi.org/10.47424/tasavvur.1244867
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1183285
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11486/3235
dc.identifier.volume9
dc.indekslendigikaynakTR-Dizin
dc.institutionauthorÖzdemir, Faruk
dc.language.isotr
dc.relation.ispartofTasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online)
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_TR_20250323
dc.subjectDin Bilimi
dc.subjectBeşeri Bilimler
dc.titleKur’ân’da Ḍ-r-r Kökünün Semantik Analizi
dc.typeArticle

Dosyalar