Ekol Eksenli Tefsir Tarihi Yazıcılığında İhmal Edilen Şehir Basra ve Basralı Meşhur Müfessir Tâbiîler: Ebü’l-Âliye, Hasan-ı Basrî, Katâde

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorGürman, Ceyda
dc.date.accessioned2025-03-23T19:09:38Z
dc.date.available2025-03-23T19:09:38Z
dc.date.issued2021
dc.departmentSinop Üniversitesi
dc.description.abstractHz. Ömer döneminde tesis edilen (14-16/635-637), çok kısa sürede gelişip kalabalık ve kozmopolit bir nüfusa sahip olan Basra, daha hicrî I. asrın ilk yarısında siyasî ve ilmî önemi haiz bir şehir olmuştur. Buradabulunan sahâbe ve onların tedrisinden geçen tâbiûn eliyle sürdürülen tefsir çalışmaları, özellikle; Kur’an’ınharekelenme ve noktalanması, kıraat, i‘râbü’l-Kur’ân, mübhemâtü’l-Kur’ân ve garîbü’l-Kur’ân gibi Arap dilive belâgatıyla ilgili Kur’an ilimleri alanlarında yoğunluk kazanmıştır. Bu makalede, tâbiûn dönemi Basraulemâsı arasından tefsire katkısı bulunan isimlere atıf yapılmakla birlikte; hususiyetle müfessir kimliğiyletemâyüz etmiş ve tefsir faaliyetlerinde ön plana çıkmış Ebü’l-Âliye er-Riyâhî (ö. 93/712), Hasan-ı Basrî (ö.110/728) ve öğrencisi Katâde b. Diâme (ö. 117/735) ele alınmıştır. Bu müfessirlerin biyografileri ile aralarındaki hoca-talebe ilişkisi ve kendilerinden sonraki dönemde telif edilmiş tefsir kaynaklarına etkileri değerlendirilmiştir. Taberî’nin (ö. 310/923) Câmi‘u’l-beyân’ı, İbn Ebû Hâtim’in (ö. 327/938) Tefsîrü’l-Kur’ân’ı ve İbnKesîr’in (ö. 774/1373) Tefsîrü’l-Kur’âni’l-‘azîm’i gibi senedin tamamını nakleden tefsirlerdeki Kur’an yorumlarıtesbit ve tetkik edilerek değerlendirmelerde bulunulmuştur. Her birinin rivayetleri; Peygamber ve sahâbesözüne ya da kendi re’ylerine ne oranda başvurdukları, fıkhî veya lugavî hususiyette olmaları gibi açılardandeğerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu incelemeler neticesinde, Basralı tâbiîlerin tefsirlerinin en belirgin özelliklerinin ne olduğu tesbit edilmeye çalışılmıştır. Ekol eksenli tefsir tarihi yazıcılığında genellikle Hasan-ı Basrîve Katâde’nin Kûfe’ye, Ebü’l-Âliye’nin ise Medine’ye nisbet edilerek zikredilmeleri hatasının tashih edilmeside çalışmanın temel hedefleri arasında yer almaktadır.
dc.identifier.doi10.31121/tader.974872
dc.identifier.endpage902
dc.identifier.issn2587-0882
dc.identifier.issue2
dc.identifier.startpage877
dc.identifier.trdizinid459169
dc.identifier.urihttps://doi.org/10.31121/tader.974872
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/459169
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11486/3423
dc.identifier.volume5
dc.indekslendigikaynakTR-Dizin
dc.institutionauthorGürman, Ceyda
dc.language.isotr
dc.relation.ispartofTefsir Araştırmaları Dergisi
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_TR_20250323
dc.subjectDin Bilimi
dc.subjectBeşeri Bilimler
dc.subjectEdebiyat
dc.titleEkol Eksenli Tefsir Tarihi Yazıcılığında İhmal Edilen Şehir Basra ve Basralı Meşhur Müfessir Tâbiîler: Ebü’l-Âliye, Hasan-ı Basrî, Katâde
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu