AZERBAYCAN VE TÜRKİYE’DE OKUTULAN EDEBİYAT DERS KİTAPLARINDAKİ MASALLARIN AKTARDIĞI DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Özet
Bilindiği üzere, her millet tamamen var olma ihtiyacından kaynaklanarak meydana getirdiği öz kültürünü, başka milletlerin de kültürel özelliklerinden yararlanarak, bu kültür unsurlarını kendisine uyarlayarak gelecek kuşaklara aktarma bilinciyle şekillendirir.Son yıllarda okullarda okutulan derslerde metinler aracılığıyla değerler eğitimine önem verilmekte ve seçilen bu metinlerde yer alan değerler üzerinde daha ayrıntılı durulmaktadır. Değerlerin aktarılması için kullanılabilecek edebî metinler içinde masallar önemli bir yere sahiptir. "Genellikle halkın yarattığı, hayale dayanan, sözlü gelenekte ya?ayan, çoğunlukla insanlar, hayvanlar ile cadı, cin, dev, peri vb. varlıkların ba?ından geçen olağanüstü olayları anlatan edebî tür." diye tanımlanan masalın eğlendirmek ve güzel zaman geçirmek için kullanılmasının yanı sıra toplumu eğiten temel yanının olduğu da bilinmektedir. Masalların eğitim aracı olarak görülmesinin en önemli nedenlerinden biri, örnek davranı?ların insan bilincine aktarılmasına katkı sağlamasıdır. Masalların çocuklara dürüstlük, sabır, adalet, e?itlik, bağlılık gibi iyi ve doğru değerlerin öğretilmesinde yardımcı olduğu, bu yönleriyle de masalların yüzlerce yıllık deneyimlerden süzülüp gelen e?siz eğiticiler olarak görüldüğü gerçeği yadsınamaz. Kültürel kimliği olu?turduğu rolü dikkate alındığında, masalların çocukların sadece serbest zamanlarını geçirmek için ba?vurdukları bir araç olarak değil, eğiticilik özelliği üzerinde de durularak değerlendirilmesi gerektiği gerçeğiyle kar?ıla?ılır. Bu sebeple, edebiyat derslerinde masalların çocuğun ister dil geli?imine, isterse de millî değerleri öğrenme sürecine destekleyici olarak dü?ünülmesi önemli bir olgudur. Bu çalı?manın amacı, Azerbaycan"da ve Türkiye"de okutulan edebiyat ders kitaplarındaki masalların aktardığı değerlerin belirlenmesidir. Çalı?mada nitel ara?tırma yöntemlerinden olan doküman incelemesi yöntemi kullanılmı?tır. ?ncelenen 5, 6, 7, 8, 9, 10 ve 11. sınıf Azerbaycan"da okutulan edebiyat ders kitapları ile 9, 10, 11, 12. sınıf Türkiye"de okutulan edebiyat ders kitaplarında yer alan masallar belirlenmi?, Schwartz Değerler Listesindeki değerler yönünden incelenmi?tir. Bu liste güç, ba?arı, hazcılık, uyarılma, öz-denetim, yardımseverlik, geleneksellik, evrensellik, uyum, güvenlik boyutlarıyla toplam on değerden olu?maktadır. Çalı?ma sonucunda masalların edebiyat öğretiminde önemli bir yere sahip olduğu gerçeğinin göz ardı edilmemesi gerektiği kanısıyla, masallardan destekleyici olarak daha fazla nasıl yararlanılabileceğine ili?kin öneriler sunulmu?tur.
As it is known, each nation has a culture of self, which stems from the need to be completely caused by itself and cultural characteristics of other nations. The main consciousness is to quote the cultural issues to the next generations. In recent years importance is given to values in education through the courses by means of the texts applied in schools. Tales can be used for the transmission of values in literary texts has an important place in the stories Tales are usually created by people based on dreams, including the stories of witches, giants and fairies with extraordinary events. They are mostly used to entertain people as well as educating the community. The most important reasons of considering the tales as educational tools is the contribution good behaviours in human consciousness. It is underiable that tales help the children to learn patience, honesty, justice, equalıty and commitment. They are filtered down from hundreds of years of experince. Tales should not be considered as a activity for free times. They should be considered as an educational tool on the emphasis of cultural identity. For this reason, it can be considered that tales support the language skills and learning precess of national values in literature lessons. The aim of the study is the determination of the values quoted in literature textbooks taught in tales of Azerbaijan and Turkey. Qualitative research methods in this study are document analysis and content analysis. The tales in grades 5, 6, 7, 8, 9, 10 and 11 are examined and the quoted values are investigated. As a result of the study, it is represented that tales have an important place in the literature education. The suggestions to use tales as tools in education are presented.
As it is known, each nation has a culture of self, which stems from the need to be completely caused by itself and cultural characteristics of other nations. The main consciousness is to quote the cultural issues to the next generations. In recent years importance is given to values in education through the courses by means of the texts applied in schools. Tales can be used for the transmission of values in literary texts has an important place in the stories Tales are usually created by people based on dreams, including the stories of witches, giants and fairies with extraordinary events. They are mostly used to entertain people as well as educating the community. The most important reasons of considering the tales as educational tools is the contribution good behaviours in human consciousness. It is underiable that tales help the children to learn patience, honesty, justice, equalıty and commitment. They are filtered down from hundreds of years of experince. Tales should not be considered as a activity for free times. They should be considered as an educational tool on the emphasis of cultural identity. For this reason, it can be considered that tales support the language skills and learning precess of national values in literature lessons. The aim of the study is the determination of the values quoted in literature textbooks taught in tales of Azerbaijan and Turkey. Qualitative research methods in this study are document analysis and content analysis. The tales in grades 5, 6, 7, 8, 9, 10 and 11 are examined and the quoted values are investigated. As a result of the study, it is represented that tales have an important place in the literature education. The suggestions to use tales as tools in education are presented.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Dil ve Dil Bilim
Kaynak
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
6
Sayı
1
